CIVIL RESISTANCE


My TREASON & INCITEMENT MASS TRIAL (Initial Page on Trial Matters)     TUESDAY, 14 JUNE 2022 VERDICT ANNOUNCEMENT Court Statement: Concluding Remarks ការការពារ ផ្លូវច្បាប់ របស់ខ្ញុំ  [ ... ]


CIVIC EDUCATION


A Language in Crisis | ភាសា មានវិបត្តិ

 

The use of proper, sufficient punctuation marks is the KEY to development, to human flourishing.

ការប្រើ សញ្ញា វណ្ណយុត្ត ត្រឹមត្រូវ និងគ្រប់គ្រាន់ គឺ ជាគន្លឹះ ក្នុងការអភិវឌ្ឍ, ការរីកចំរើន របស់ មនុស្ស។

For example, the use of commas allows for more word spacing. Which in turn allows for greater clarity and precision (the refinement of ideas, critical thinking).

ឧទាហរណ៍៖ ការប្រើប្រាស់ សញ្ញាក្បៀស អនុញ្ញាត ឱ្យមាន ការដកឃ្លា បន្ថែមទៀត; នេះ អនុញ្ញាត ឱ្យមាន ភាពច្បាស់លាស់ និងភាពជាក់លាក់ (ការកែលម្អ គំនិត, ការ​ត្រិះរិះ​ពិចារណា យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ)។

Here's why:

នេះ ជាមូលហេតុ៖


 

 

 

 

 

You're already appropriating


punctuation marks;


now use them properly

 

 

About 5-6 years ago, I started posting pages from some Khmer dictionaries where commas were used (even if very sparsely, sporadically), in particular the 7-page letter of the Venerable Chuon Nath to his 1967 dictionary, in my advocacy for the use of commas in Khmer.


Prior to this, without the aid of an iPhone, my exchanges with EDUCATED Cambodians on the topic had been one of high emotions couched in identity / Khmer-ness language, masking as reasons -- a non-starter to any rational conversation of substance on this topic of PROPER, CONSISTENT usage of punctuation marks.


Not to mention deep frustration.


So, earlier on, I knew any progress on this matter had to be done by way of example for all to SEE with the physical eyes before the ability to SEE WITH THE MIND'S EYE. This led to my editing of 60-plus books of the Bible in Khmer, only several books shy, with some 500-plus pages of notes. This matter of punctuation should be a cautionary tale, that whenever "It's not Khmer" is employed, it cuts off all discussions, and we should all pause and RETHINK the matter.


For you see, in this matter of punctuation usage, ALL punctuation marks have been APPROPRIATED and of non-Khmer origin, save the Khmer "khan" (period/full stop). To frame the issue as a matter of identity--"It's not Khmer"--is not only silly and unhelpful, but self-defeating and costly. The issue then is not whether this is Khmer or not Khmer (since you're already appropriating most of these marks) but HOW are they to be used that works toward CLARITY and effective COMMUNICATION.


- Theary C. Seng, 15 Aug. 2016

 


 

 

...

 

 

 

The Thai Language

 

The Thai language is in the same difficulty as the Khmer language in that it doesn't officially use punctuation marks and it doesn't have word spacing. Actually, it is in a worse situation in that it doesn't even have a full stop or period (the Khmer "khan"); a space is its "full stop" to indicate a new sentence.

 

 

Thai and Khmer are not the only languages that do not use punctuation marks as a system. I believe the Lao language and many other languages can be made more clear (and thus, comprehensible and easing the reading process) by incorporating systematically punctuation marks. I am not saying that punctuation marks will work for all written languages currently not using punctuation marks as a system, but it has not been tried and thus the language is debilitating to the reading process for countless hundreds of millions.

 

 

 

 

...

 

 

 

Responding to


"Cambodia and Asian values...


don't...import foreign ideologies!"

 

Edited, fuller response, here

(Theary, 11 Sept. 2017)

 

 

 

 

 

...


 


A Language in Crisis

 

 

 

 


 

 

 



A Language in Crisis:


The Written Word


 

 

 

 

 

 

 



Punctuation is the Key


to Development

 


Punctuation is the KEY to Development

 

 

 

"Punctuation is the Key to Development"

 

 

 

 

 

 



One Woman's Fight


to Bring Commas to Khmer

 

 

 

 

ខេមរ ភាសា

លោកស្រី សេង ធារី ពុះពារ ជ្រោមជ្រែង ឲ្យមាន ការប្រើប្រាស់ សញ្ញាក្បៀស ក្នុងការសរសេរ ភាសាខ្មែរ | Ms. Theary Seng urges for the use of commas in Khmer writing


ប្រសិន​បើ​ លោកស្រី សេង ធារី ទទួល​បាន​ ការ​អនុញ្ញាត ក្បួន​​​សរសេរ​ ភាសា​ខ្មែរ ​​ដែល​​​​​មាន ​​អាយុ​កាល​ រាប់​​​​រយ​ឆ្នាំ​ មក​ហើយ​ នឹង​ត្រូវ ​កែប្រែ​ ទាំង​ស្រុង​ ដោយ​​​​​​ការ​​​​​​ ដក​​​ឃ្លា​​​​​​ នឹង​​​​​​​​​​​​ត្រូវ​​​ ណែនាំ​​​​​​ ឲ្យ​​​​​​ប្រើ​​​​​​​​​ នៅ​​​​​​ចន្លោះ​​​​​​ពាក្យ​​​, ហើយ​​​​​ កណ្ដក​សញ្ញា​ ឬ​សញ្ញា​ក្បៀស (,) របស់​ បស្ចិម​ប្រទេស ប្រើ​​​​​​​​​​​​ ដើម្បី​ ឲ្យ​កាន់​តែ​​​​​ ងាយ​ស្រួល​យល់​។

លោក​​​ស្រី គឺ​​​ ជា​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ ម្នាក់ ​ដែល​បាន ​​រត់​គេច​ ពី​សង្គ្រាម ​ស៊ីវិល ​​ទៅ​​​កាន់​​​​ សហ​រដ្ឋ​​​ អាមេរិក​​ តាំង​ពី​ក្មេង ​​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៩ និង​​​​​​​​​​​​​​​​បាន ​​​វិល​ត្រឡប់ មក​វិញ​​​​​​​ នៅ​​​ឆ្នាំ​​១៩៩៥, ​​​​​​ហើយ ​​​​​​​​​​​​​​​​​​ចាប់​តាំង​ ពី​ពេល​នោះ​មក, លោក​​​ស្រី​ បាន​ក្លាយ​​​​​​​​ ជា​មនុស្ស​ តែ ​​​ម្នាក់​គត់​ ដែល​​គាំទ្រ​ ជ្រោម​​​ជ្រែង​​​​​ គំនិត​​ សរសេរ ​ភាសា​ខ្មែរ មួយ​​​បែប ​​​​​​ដែល​ចាត់​ទុក​ ជា​ទម្រង់​​​ទុក​ចោល ​ជាយូរ​មក​ហើយ ​ដែល​​​​ជា​ញឹកញាប់​​ មិន​អាច ​ភ្ជាប់​ឃ្លា​ ស្មុគស្មាញ​​​ ឲ្យ​បាន​ ច្បាស់​លាស់​។

​​​​​​គូស​​​​​​បញ្ជាក់ ​​​​​​​​​​​​​​ពី​​​ភាព​​​ច្បាស់​​លាស់ ​​​​​​​​​ក្នុង​ភាសា​ អង់គ្លេស ពេល​​​​​​​​​​​​​​​ប្រើ​ប្រាស់ ​សញ្ញា​ក្បៀស ​​​​(ដូច​ជា​​, នាង​ កត់​សម្គាល់​ ថា, ភាព​ខុស​គ្នា​ ដ៏​សំខាន់ ​រវាង​ឃ្លា​ «តោះ ​​ញ៉ាំ, ម៉ាក់​យាយ» និង​«តោះ ​ញ៉ាំ​​​ ម៉ាក់​យាយ»​) លោកស្រី សេង ធារី និយាយ​ថា, វា​ ត្រូវ​ បាន​​​ប្រើ​ប្រាស់​​ បន្ទាប់ ​ពី​លោកស្រី ​ត្រឡប់ មក​​​​ប្រទេស​ កម្ពុជា​វិញ ភ្លេច​ ភាសា​​កំណើត ​របស់​ខ្លួន ​មួយ​ចំនួន​ធំ។ លោកស្រី ​​​បាន​លើក​ឡើង​​ តាម​រយៈ​ សារ​ អេឡិកត្រូនិក​​​ កាលពី​ម្សិលមិញ​ ថា, «​​​បញ្ហា​នេះ​​ បាន​កើត​ឡើង ចំពោះ​​​​ខ្ញុំ​ ជា​ពិសេស​ ពីរ​ចំណុច៖​​​គឺ​ ការ​​​​ត្រូវ​ រៀន​ភាសា​ខ្មែរ​ ឡើង​វិញ​​​​​​​ ពេល​​​ពេញ​​​​​វ័យ ​​​និង​​​​​​ការ​ជម្នះ ​​ពលរដ្ឋ​​ខ្មែរ ​​ដែល​​មាន ការ​អប់រំ​​​​ខ្ពស់ ​ដើម្បី​ បញ្ចេញ​សំឡេង​ ជា​ភាសាខ្មែរ​។»

ភាសា​ខ្មែរ​ ក៏​ដូច​ ជា​​ពាក្យ​កម្លាយ​ មកពី ​ភាសា​​​ថៃ​និង​ភាសា​​​លាវ ប្រើ​ប្រាស់​ ប្រព័ន្ធ​សរសេរ​​ ផ្ដើម​ ដោយ​ព្យញ្ជនៈ,​​មាន​ន័យ​ ថា, ព្យាង្គ​ នីមួយៗ ​​​​​ផ្អែក​លើ​ព្យញ្ជនៈ​​​​​​​​​​​ ដោយ​​​​ស្រៈ​​ ផ្សំ​បញ្ចូល​ ជាមួយ ​​​​​ព្យញ្ជនៈ ​ដើម្បី​ បង្កើត​​ពាក្យ​, ហើយ​​​ ការ​​​​​​ប្រើ​​​ប្រាស់​​​​​​ ការ​ដក​ឃ្លា​ឬ​​សញ្ញា​វណ្ណយុត្ត ដើម្បី ​​​​​​ញែក​​​ពាក្យ​​​​​ គឺ​​​​​​ កម្រ​​​ណាស់។​​ សម្រាប់ ​​​មនុស្ស​ ជាច្រើន​ វា ​គ្មាន​ បញ្ហា​ទេ​។ ​​

ប៉ុន្តែ​ លោកស្រី សេង ធារី និយាយ​ថា, ចំណុច ​របត់​​​​មួយ​​​​​​​​​ សម្រាប់ ​លោកស្រី​ បាន​​​​​​​​កើត​​​​​​ មាន​​​​​​ឡើង​​​​ នៅ​ឆ្នាំ​ ២០០៦ ​​​ជា​​​​​​​​​​​​​ពេល​​​ ដែល​​​​លោក​ស្រី ​​​ត្រូវ​ បាន​តែង​​​​តាំង​ ជា​ប្រធាន ​មជ្ឈមណ្ឌល ​អភិវឌ្ឍន៍​ សង្គម, ហើយ «បាន​ចាប់​ផ្ដើម ​​​​​ដាក់​​​​​​បញ្ចូល​ សញ្ញា​ក្បៀស ​ដោយ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន» ដើម្បី​ ញែក​​​​​​​​​​​ឃ្លា ​​​​​ក្នុង​ប្រយោគ​ នៅ​ក្នុង​ការ ​​​បោះ​​​​​​ពុម្ព​​​​​​ផ្សាយ ​​​​​​​​​​របស់ ​ពួកគេ​។

លោកស្រី ​​​​​​បាន​​​​​​លើក​​​​​​ឡើង ​​​បន្ត​​​ ថា, «​បន្ទាប់​ ពី​​មិន​អាច​ បក​ស្រាយ​​ ពាក្យ​ចុង​​​​​​ចួន​​​​​​ ឬ​មូល​ហេតុ​​ សម្រាប់​ ការ​​ដក​ឃ្លា​ពាក្យ​ និង​ការ​ប្រើ​​​ប្រាស់ ​​​​វណ្ណយុត្ត បាន, ខ្ញុំ​ ក៏​​​ចាប់​ផ្ដើម​ ប្រើ​​​​ប្រាស់​​​អ្វី​ ដែល​ខ្ញុំ​​ ចេះ ​ពី​​ការ​សរសេរ ​ភាសា ​អង់គ្លេស​ មក​សរ​សេរ​​​​ ជា​ភាសាខ្មែរ​។ ខ្ញុំ​​​​ អាច​​​ធ្វើ​បាន​ ដោយ​គ្មាន ​​បញ្ហា,​​ប៉ុន្តែ​​​​ បាន​​​​​​​តែ​ ពេល​ខ្លះ ​ប៉ុណ្ណោះ​។ ឧទាហរណ៍​, ខ្ញុំ​​ បាន​ពិនិត្យ​ ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​​ សំណៅ​ ជា​​ភាសា​ខ្មែរ ​​​នៃ​​​​​​​​​សៀវ​​​​​​ភៅ ​​​របស់​​​​​​​​​យើង​​​ មាន​​​​​​​​​ចំណង​​​ជើង​​​​​​ ថា "ការ​​​​​​​​​ស្វែង​យល់ ​ពី​ការ​ប៉ះទង្គិច ​ផ្លូវ​ចិត្ត​ នៅ​កម្ពុជា"; ​សញ្ញា​ក្បៀស ​ដែល​ត្រូវ​ បាន​ដាក់​បញ្ចូល ​ក្នុង​​​​សៀវភៅ​ របស់​យើង មាន​តិច​តួច ​ប៉ុណ្ណោះ​​​។» ​​​

លោក​​​​​​ស្រី ​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​គូស​​​​​​បញ្ជាក់​​​​​ ថា, វា ​ស្ដែង​ ឲ្យ​ឃើញ​​​ច្បាស់​ ថា, ការ​​​​ប្រឹង​ប្រែង ​របស់ ​លោកស្រី​ មិន​ទទួល​បាន​ ការ​គាំទ្រ​​​​​ឡើយ ​ពេល​​លោកស្រី ​ជា វណ្ណាត ​ជា​អ្នក​កាន់​តំណែង​ មុន​​របស់​ លោកស្រី​​​និង​ជា​​អ្នក​ វិល​ត្រឡប់​​​​ មក​ពី​សហរដ្ឋ អាមេរិក​វិញ ​​​ដូច​គ្នា​ «​បាន​ប្រាប់​​​ បុគ្គលិក​ ថា, សញ្ញា​ក្បៀស​​​​​​ នឹង​​ធ្វើ​ ឲ្យ​ខ្ញុំ​ បរាជ័យ​ ទាំង​ស្រុង។»  ​​​

ទី​​​បំផុត ​លោកស្រី​ ត្រូវ​ បានបណ្ដេញ​ចេញ ​​ពី​ ​មជ្ឈមណ្ឌល ​អភិវឌ្ឍន៍​ សង្គម យ៉ាង​ចម្រូង​ចម្រាស​​​​​​​​​ ពីសំណាក់ ​​​​​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ភិបាល ​​ដែល​រួមមាន​ លោកស្រី ជា វណ្ណាត ផង​​​ដែរ​​​ នៅ​ឆ្នាំ​២០០៨។ លោក ហង់ ជួន​​ ណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រី​ ក្រសួង​ អប់រំ​​ បាន​មាន​ ប្រសាសន៍ ​កាលពី​ម្សិលមិញ​ ថា, ​លោក ​​មិន​ប្រឆាំង​ នឹង​ការ​ ប្រើ​ប្រាស់ ​​សញ្ញា​ក្បៀស ​​ក្នុង​ភាសា​ខ្មែរ​ទេ ដោយ​គូស​បញ្ជាក់​ ថា, ​​​សម្ដេច​ព្រះសង្ឃរាជ​ ជួន ណាត ដែល​មាន ​ព្រះកិត្តិនាម ​​​ល្បី​ល្បាញ​ ចំពោះ​ ការ​​ចងក្រង ​វចនា​នុក្រម​ ភាសា​ខ្មែរ​ ដ៏​​​គួរ​ ឲ្យ​គោរព​ ស្ញប់​ស្ញែង ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៣៨ ក៏​​​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ សញ្ញា​​ក្បៀស ដែរ​​​​ ដើម្បី​ បង្ហាញ​ ពី​គំនិត​។ លោក​​​ បាន​​​​​​​​​​​​​​​បន្ត​​​ទៀត ​ថា, «​ខ្ញុំ​ គិត​ថា, នេះ​ មិន​មែន ជា​គំនិត​ថ្មី​ទេ; បើ​ យើង ​ក្រឡេក​មើល​ ទៅ​​​​សម្ដេច​ ជួន ណាត, ព្រះអង្គ​​​​​ បាន​​​​​​ប្រើ​ប្រាស់ ​សញ្ញា​ក្បៀស, ហើយ ​​ជិត​​មួយ​ទសវត្សរ៍​ មក​នេះ។ ក្រសួង​ សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ ក៏​​​​បាន​​​ប្រើ​ប្រាស់ ​សញ្ញា​ក្បៀស​ ដែរ ដើម្បី​​​​ បង្ហាញ​​​ ពី​​​គំនិត ​របស់​ខ្លួន​​ ឲ្យ​កាន់​តែ ​ច្បាស់​។ វា​​​ ប្រើ​​​​ សម្រាប់​​ ញែក​ឃ្លា។  វា​ មាន​ភាព​ ស្រដៀង​គ្នា​ តិច​តួច​ ទៅ​នឹង​ភាសា​ អង់គ្លេស​។ ប៉ុន្តែ​ សម្ដេច​ ជួន ណាត ​​ទទួល​បាន ​ការ​អប់រំ​ ផ្នែក​ភាសា ​បារាំង​។ ​​​ជា​​​​​​​​​​​​​​​ទូទៅ​​​ ​​​ក្នុង​​​ភាសា ​​​បារាំង, ​​​គេ ​​​មិន​​ប្រើ​ទេ។ ប៉ុន្តែ​ ប្រសិន​បើ​ ចាំបាច់, យើង​ អាច​ប្រើ សញ្ញា​ក្បៀស​ បាន។»

ទោះ​​​ ជា​​​​​​​​​យ៉ាង​​​ណា លោក ​​​​​​​តក់​​​​​​សម្គាល់​​​​ ថា, លោក​​​ យល់​​​ថា, សញ្ញា​ក្បៀស ​​​​​​​​​​​គ្មាន ​​​​​​​​​ភាព​​​ចាំ​​​បាច់​ សម្រាប់​ឃ្លា​ ស្មុគ​ស្មាញ​​ឡើយ ដោយ​​លើក​ឡើង ​​​​​​ជា​ទឡ្ហីករណ៍​ ថា, អ្នក​ និពន្ធ​ឆ្លាត​វ័យ​ ដែល​ប្រើ​ លំដាប់​ពាក្យ​​ អាច​ភ្ជាប់​ឃ្លា​បាន​ យ៉ាង​ច្បាស់​។  រដ្ឋមន្ត្រី​​ ក្រសួង ​អប់រំ ​រូប​នេះ​ បាន​​លើក​ឡើង ​​​​​​​​​​​​​​បន្ថែម​​​​​​ទៀត​​​​ ថា, «ខ្ញុំ​ អាន​​​សៀវភៅ ជា​ភាសា​ខ្មែរ, ​​​ហើយ ​ខ្ញុំ ​គិត​ថា, វា​ មិន​មែន​ ជា​បញ្ហា​ទេ​។ បញ្ហា​ នៅ​ត្រង់​ សិក្សា​ភាសា​ និង​​បញ្ចេញ​ ឲ្យ​បាន ​ច្បាស់​​​​​លាស់​។ សម្រាប់​ ប្រធាន​បទ ​បច្ចេក​ទេស, ​​ជា​ញឹក​ញាប់​​​​ គេ ​ប្រើ​សញ្ញា​ក្បៀស​ នៅ​ក្នុង​អត្ថ​បទ​​​​ ដែល​បក​ប្រែ​ ពី​ភាសា​​អង់គ្លេស,​ហើយ​​ ជាញឹក​​ញាប់ ​​​​​​​​ខ្ញុំ ​​​មើល​​​​​​​មិន​យល់​។»​​​

លោក​​​ស្រី សេង ធារី រដ្ឋមន្ត្រី​​ ក្រសួង ​អប់រំ បាន​​​មាន ​​​ប្រសា​សន៍​​​​ បន្ត ​​​ថា, «ប្រសិន​​​បើ អ្នក​​​ កំពុង​​​ សរសេរ​​​ អំពី​​​ប្រធាន​​​​​​​​​​​បទ​​​ បច្ចេកទេស​​​ អ្នក​​​ចាំ​​​បាច់​​​ត្រូវ​​​ការ​​​អ្នក​​​ជំនាញ​​​​​​​ព្រោះ​​​ពួក​​​គេ​​​អាច​​​សរសេរ​​​ភាសា​​​ខ្មែរ​​​បាន​​​ច្បាស់​​​​​លាស់​​​។ វា​​​មិន​​​មែន​​​ពាក់​​​ព័ន្ធ​​​រឿង​​​សញ្ញា​​​ក្បៀស​​​​​​​​​​ទេ វា​​​ពាក់​​​ព័ន្ធ​​​ការ​​​សរសេរ​​​ច្បាស់​​​លាស់​​​។»

លោក​​​ស្រី ខ្លួន​​​ឯង​​​​​​ផ្ទាល់ ​​​ចង់​​​គូស​​​បញ្ជាក់ ​​​ថា, ​​សម្តេច​​​សង្ឃ​​​ ជួន ណាត ប្រើ​​​ប្រាស់​​​ សញ្ញា​​​ក្បៀស ​​​​​​​​​​នៅ​​​ក្នុង​​​វចនានុក្រម ​​​របស់​​​ ព្រះ​អង្គ​ដោយ​​​ចាត់​​​ទុក​​​វា ​​​ថា ជា​​​ “រដ្ឋប្រហារ” [just "coup", not "coup d'etat"] ប្រឆាំង ​​​អ្នក​​​រិះ​​​គន់​​​ លោក​​​ស្រី​​​ ពេល​​​លោក​​​ស្រី​​​ បង្ហោះ​​​​​​បុព្វ​ក នៅ​​​លើ​​​ទំព័រ​​​ ហ្វេស​​​ប៊ុក ថា​​​​​​​​​​ មាន​៧​​​ទំព័រ​​​ ដែល​បញ្ជាក់​​​ បង្ហាញ​​​ ពី​​​សញ្ញា​​​ក្បៀស ​​​​​​​​របស់​​​ សម្តេច​​​សង្ឃ​។

ប៉ុន្តែ ការ​​​ឈ្លោះ ​​​ប្រកែក​​​គ្នា​​​ ប្រឆាំង​​​ ភាព​​​ចាំ​​​បាច់​​​ នៃ​​​ការ​​​ប្រើ​​​ប្រាស់ ​​​សញ្ញា​​​ក្បៀស ​​​ក្នុង​​​ភាសា​​​ ខ្មែរ​​​ ក៏​​​មាន ​​​ការ​​​ចូល​​​រួម​​​ ពី​​​​លោក​ អាង ជូលៀន សាស្ត្រាចារ្យ​ នរ​វិទ្យា ​​នៅ​សាកល​វិទ្យា​​​​​ល័យ​ភូមិន្ទ វិចិត្រ​សិល្បៈ​​​ ដែល​​​និយាយ ​​​ថា, ​លោក​​​ មិន​​​យល់​​​ស្រប​​ នឹង​ភាព​​​លំបាក​​​ របស់​​​ លោក​​​ស្រី សេង ធារី នៅ​​​ក្នុង​​​ការ​​​ សរសេរ​ឃ្លា​​ ស្មុគ​ស្មាញ​ ផងដែរ​។

លោក​​​ បាន​​​មាន ​​​ប្រសាសន៍ ​​​ថា, «ខ្ញុំ​​​​​​ សរសេរ​​​ ជា​​​​​ភាសា​​​ខ្មែ​​​ មិន​​​ដែល​​​ ជួប​​​ប្រទះ​​​ បញ្ហា​​​នេះ​​​ទេ​​​។ ​វា​​​​ អាស្រ័យ លើ​​​​​​វិធី​​​ ដែល​​​អ្នក​​ប្រើ​ ដើម្បី​ បង្ហាញ​​ ពី​គំនិត ​របស់​​​ខ្លួន​​​។ ​​​ប្រសិន​​​បើ ​​​អ្នក​​​ ព្យា​យាម​​​ បក​​​ប្រែ ត្រង់​​​ៗ ​​​ពេក​​​នោះ,​​​​​​នោះ ​គឺ ជា​​​បញ្ហា​​​។ ​​ប៉ុន្តែ​ ភាសា​​​ នីមួយ​​​ៗ​​​ សុទ្ធតែ​ មាន​​​វិធី​​​ ផ្ទាល់​​​ខ្លួន​​​ ដើម្បី​​​​ រៀប​​​រាប់ ​​​ពី​​​វត្ថុ​​​ និង​បញ្ហា​ ផ្សេង​ៗ​។»

លោក​​​ បាន​​​បន្ថែម ថា, «ក្នុង​​​ពេល​​​បច្ចុប្បន្ន ​​​​​​វា​​​ មាន​​​ការ​​​លំបាក​​​ សម្រាប់​​​ខ្ញុំ​​​, ព្រោះ​​​ យើង ​​​មិន​​​មែន​​​ កំពុង​ និយាយ ជា​​​​ភាសា​​​ខ្មែរ ​​​ទេ​​​, គឺ​​​ និយាយ​​ ជា​​​​ភាសា ​​​អង់គ្លេស​​​។​ អ្នក​​​ ត្រូវ​​​តែ​​​ មាន​​​ភាសា​​​ ដ៏​​​​​​ច្បាស់​​​លាស់,​​​ ហើយ ​​​​​​ត្រូវ​​​តែ​​​ ស្ទាត់​​​ជំនាញ​​​ នៅ​​​ក្នុង​​​ការ​ រក​​​វិធី​​​ សំដែង​​​ចេញ​​​ នូវ​​​ការ​​​យល់​​ឃើញ​​​ ណា​​​មួយ​​​​។»

លោក​​​​​​ បន្ថែម​​​ទៀត ថា, «បើ​​​ អ្នក​​​​​​ ព្យា​យាម​​​​​​ បក​​​​​ប្រែ​​​ ដោយមិនយល់ អី​នោះ​​​​​​, វា​​​ មិន​ល្អទេ, ព្រោះ​​​​​​ ភាសា​​​ខ្មែរ​​​​​​ខុស​​​ពី​​​ ភាសា ​​​អង់គ្លេស​​​។»

លោក វង្ស ម៉េង អនុប្រធាន ​​​វិទ្យាស្ថាន​​​ ភាសា​​​ជាតិ​​​​​​ នៅ​​​រាជ​​​បណ្ឌិត្យ​​​​​​ សភា​​​ កម្ពុជា​​​​​​ ដែល​​​ជា​​​អ្នក​​​ ចេញ​​​ច្បាប់ នៃ​​​ការ​​​ប្រើ​​​ប្រាស់​​​ ភាសា​​​ខ្មែរ​​​​​ ឲ្យត្រូវ តាម​ក្បួនខ្នាត ​នោះ​​ បាន​​​និយាយ​​​ ថា, មិន​​​មែន ​​​គេ ​​​មិន​​​គិត​​​ ដល់​​​ការ​​​បញ្ចូល​ សញ្ញា​​​ក្បៀស ​​​ចូលទៅ​​​​​ក្នុង ​​​ភាសា​​​ខ្មែរ​​​ នោះ​​​ទេ,​​​ ប៉ុន្តែ ថា ​​វា​​​ មិន​​​ចាំបាច់​​​​។

លោក​​​​​​ មាន​​​ប្រសាសន៍ ​​​ថា, «នា​​​​ពេល​​​ កន្លង​​​​​​​​​មក​​​, យើង ​​​ធ្លាប់​​​ប្រើ​​​ សញ្ញា​​​ក្បៀស​​​, ជា​​​ពិសេស​​​ នៅ​​​ក្នុ​​​ងអត្ថបទ​​​ ចាស់​​​ៗ,​​​ នៅ​​​ក្នុង ​​​វចនា​នុក្រម ​និង​​​​​​​​​​​​​សៀវ​​​ភៅ​​​ ច្បាប់ ​​​ដែល​​​បក​​​ប្រែ​​​ ពី​​​ភា​​​សា​​​ បារាំង។ ​​​ប៉ុន្តែ​​​ នៅ​​​ក្នុង ​​​សម័យ​​​ទំនើប​​​ នា​​​ពេល​​​ បច្ចុប្បន្ន​​​, គេ​​​ កម្រ​​​​​​ប្រើ​​​ សញ្ញា​​​ក្បៀស​​​ណាស់; គេ ​​​ប្រើ​​​ ដក​​​ឃ្លា ​​​ជំនួស​​​វិញ។»

ប៉ុន្តែ លោក ​​​ទទួល​​​ស្គាល់ ​​​ថា, ការ​​​ប្រើ​​​ប្រាស់​​​​​ ការ​​​​​​​​​ដក​​​ឃ្លា​​​ បែប​​​នេះ​​​ ដើម្បី​​​ ជំនួស ​​​ឲ្យ​​​សញ្ញា​​​ក្បៀស ​​​​​​​​គឺ ​​​ស្រេច​​​តែ ​​​អ្នក​​​​​សរសេរ​​​ នីមួយ​​​ៗ ប៉ុណ្ណោះ​​​​​​; ​​​ខណៈ​​​​​​​​​វិទ្យា​​​ស្ថាន​​​ របស់​​​លោក​​​​​​ នៅ​​​មិន​​​ទាន់​​​ ចេញ​ក្បួន​ច្បាប់​​​​​​​ថា,​​​ តើ​​​ ពេល​​​ណា​​​ ដែល​​​ការ ​​​ដក​​​ឃ្លា គួរ​​​តែ ​​​បញ្ចូល ​​​ក្នុង​​​ភាសា ​​​ខ្មែរ​​​ នោះ។

លោក​​​ មាន​​​ប្រសាសន៍ ​​​បន្ថែម​​​ទៀត ​​​ថា, ​«ជា​​​ទូទៅ​​​ យើង​​​ ប្រើ​​​ប្រាស់ ​​​ការ​​​ដក​​​ឃ្លា ​ពេល​​​​​​​​​​​យើង​​​ ប្រើ​​​ប្រាស់ ​​​ក្រុម​​​ពាក្យ​​​ ឬ​​​ឃ្លា​​​មួយ​ ឬ​​​ចន្លោះ ​​​​​​ប្រយោ​​​​គ​​​​​​​​មួយ ​​​និង​ប្រយោគ​​​ មួយ​​​ទៀត​​​។ ​ ឥឡូវ​​​​​​​នេះ​​​ មាន​​​សាស្ត្រាចារ្យ​​​ ពីរ​​​រូប ​​​កំពុង​​​ សិក្សា​​​ស្រាវ​ជ្រាវ ​​​ថា, តើ​ ត្រូវ​​​ ប្រើ​​​ប្រាស់​​​ ការ​​​ដក​​​ឃ្លា​​​ យ៉ាង​​​ដូច​​​ម្តេច​​​។ នេះ ​​​នៅ​​​តែ​​​ ជា​​​ប្រធាន​​​បទ ​​​ដែល​​​យើង​​​ ត្រូវ​​​តែ ​​​ពិភាក្សា​​​។ យើង ​​​នៅ​​​មិន​​​ទាន់​ ដាក់​​​វា​​​ចូល​ ជា​ក្បួនខ្នាត​ នៅឡើយ​ទេ​​​​។»

លោក​​​ បាន​​​បន្ត​​​ ថា, «ការ​​​ប្រើ​​​ប្រាស់​​​ សញ្ញា​​​ក្បៀស​​​ អាច​​​ទៅ​​​រួច​​​, ប៉ុន្តែ វា ប្រហែល​​​ ជា​​​រឿង​​​​​​ ស្មុគស្មាញ​​​ សម្រាប់ ​​​អ្នក​​​ជំនាន់​​​ក្រោយ​​​។»

ប៉ុន្តែ សម្រាប់​​​ លោក​​​ស្រី សេង ធារី​​​, ប្រព័ន្ធ​​​​​បែប​​​នេះ​​​—ដែល​​​ប្រើ​​​ប្រាស់​​​​​​​​​ ការ​​​ដក​​​ឃ្លា​​​ ដើម្បី​​​ ជំនួស​​​ សញ្ញា​​​ក្បៀស ​​​ម្តង​​​ម្កាល​​​ ជួន​​​កាល ​​​គ្រាន់​​​តែ ​​​ដើម្បី​​​ ផ្តាច់​​​ប្រយោគ ​​​ពី​​​ល្បះ​​​, ហើយ ​​​ជួន​​​កាល ​​​​​ដើម្បី​​​ ដក​​​ឃ្លា ​​​ឈ្មោះ​​​នោះ​​​—មិន​​​អាច ​​​ជំនួស ​​​ឲ្យ​​​សញ្ញា​​​ក្បៀស ​​​បាន​​​ទេ​​​។

នៅ​​​ក្នុង​​​សារ​​​ ដែល​​​បង្ហោះ​​​​ កាល​​​ពី​​​ខែ​​​មុន, ​​​លោកស្រី​​​ បាន​​​បញ្ជាក់​​​ ថា, សេរីភាព​​​ នៃ​​​ការ​​​ ប្រើ​​​ប្រាស់​​​ ការ​​​ដក​​​ឃ្លា​​​ សម្រាប់​​​ ការ​​​បញ្ជាក់​​​ ជា​​​រឿយៗ​​​​​​ តែង​​​តែ ​​​មិន​​​ត្រូវ​​​ បាន​​​​​​យក​​​ចិត្ត​​​ ទុក​​​ដាក់​​​ នោះ​​​ទេ។ ក្នុងនោះ​ កាសែត​​​​ កោះ​​​សន្តិភាព​​​​​​​ មិន​​​ដែល​​​ ដក​​​ឃ្លា​​​ទេ​​​ នៅ​​​ក្នុង​​​ចំណង​​​ជើង ​​​អត្ថបទ​​​ របស់​​​ខ្លួន​​​ដោយ​​​សំដៅ​​​ ដល់​​​ «លោក​​​ ស្រី ចំរើន» ជា​​​បុរស​​​ម្នាក់ ​​​ដែល​​​ដឹក​​​នាំ​​​ យុទ្ធនាការ​​​ ប្រឆាំង ​​​លោក​​​ កឹម សុខា​​​ ប្រធាន គណបក្ស​​​ប្រឆាំង​​​។

លោក​​​ស្រី​​​ បាន​​​និយាយ ​បែបកំប្លែង​ ទាំង​ខ្លួន​​​ មិនសប្បាយចិត្ត​ ថា, «លោក» ដែល​មានន័យ ថា “Mr.​​​” ជា​​​ភាសា​​​ខ្មែរ និង «ស្រី» ពាក្យ​​​ ទាំង​​​ពីរ​​​ ដែលមាន​​​​​​ន័យ​​​ថា «ស្ត្រី» ផង, ហើយ​​​ ជា​​​ផ្នែក​​​មួយ ​​​នៃ​​​ឈ្មោះ ​​​សកម្ម​​​ជន ​​​រូបនេះផង​​​, ជា​ចំណង​​​ជើង​​​ ដែល​អាច​​​ បក​​​ស្រាយ​​​បាន​ ថា ជា​​​​​​ «លោក» ស្រី ចំរើន ​ឬជា​​​ «លោកស្រី» ចំរើន។

លោក​​​ស្រី ​​​បាន​​​លើកឡើង ​កាល​​​ពី​​​ម្សិល​មិញ​​​​ ថា, «ខ្ញុំ ​​​គិត​​​ថា, បញ្ហា​​​នេះ ​​​កើត​​​មាន​​​ នៅ​​​ក្នុង​​​ប្រព័ន្ធ ​​​ផ្សព្វ​​​ផ្សាយ​​​ ខ្មែរ​​​ ទាំង​​​អស់​​​, ទាំង​​​ប្រព័ន្ធ ​​​ផ្សព្វ​​​ផ្សាយ ​​​ល្បី​​​ និង​​​មិន​​​ល្បី​​​។»

លោក​​​ស្រី​​​ បាន​​​មាន​​​ ប្រសាសន៍ ​ថា, «ខ្ញុំ​​​ មាន​ជំនឿ យ៉ាងមុតមាំ​​​​​ ថា, វិធី ប្រើ​ វណ្ណយុត្ត​(ដែល​​​អនុញ្ញាត​ ឲ្យមាន ការ​​​​ដក​​​ឃ្លា​​​ ពាក្យ​ ជា​​​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ​​​)​​​គឺ ពិត​ ជា​​​គន្លឹះ ​​​ដ៏​​​សំខាន់​​​ សម្រាប់​​​ ការ​​​អភិវឌ្ឍ៕​»

 

 

 

penisbroken pleaseusefinger

The use of commas allows for more word spacings.

It’s already problematic with the premier language already employing the full array of punctuation marks to have issues with word spacing. Now think of languages, ex. Khmer, Thai, that do not use punctuation as a system and simply use the space as a comma (or in the case of Thai, as a full stop).

 

 

 

 

Examples of the Problems:

 

Voice of America in 2014

 



Voice of Democracy in 2016; Koh Santepheap (a prominent government newspaper) in 2016

 



These two columns of writing has ONLY ONE punctuation mark (the full stop or period, used 7 times) and ZERO WORD SPACING. Hun Sen's Facebook post, November 2019

 

 

 

 

 

 

More on punctuation here...

 

And here. . .

 

And here...

And here...

 

And here...

 

And here...

 

And here...

 

And here.

 

 

 

 

Some of the 60+ books

in Khmer

Theary have edited

with punctuation and word spacing.


Volume 1 tells the life of Jesus Christ, written by Dr. Luke in the 1st century

Volume 2 tells about the spread of Christianity after the death and resurrection of Jesus Christ, written by Dr. Luke in the 1st century

More punctuated books in Khmer here

 

***

 

 

Previous Random Post | Alll Random Posts | All Past BLOGs

 

 

 



 

Theary's BLOG

Published Articles of Vietnamization

Vietnamization: Military Occupation - Present
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 Francois Ponchaud, a French Jesuit who had diligently chronicled the destructiveness of the Khmer Rouge in his book "Cambodia: Year Zero," maintained that the Vietnamese were conducting a [ ... ]


Translator

English Afrikaans Albanian Arabic Armenian Azerbaijani Basque Belarusian Bulgarian Catalan Chinese (Simplified) Chinese (Traditional) Croatian Czech Danish Dutch Estonian Filipino Finnish French Galician Georgian German Greek Haitian Creole Hebrew Hindi Hungarian Icelandic Indonesian Irish Italian Japanese Korean Latvian Lithuanian Macedonian Malay Maltese Norwegian Persian Polish Portuguese Romanian Russian Serbian Slovak Slovenian Spanish Swahili Swedish Thai Turkish Ukrainian Urdu Vietnamese Welsh Yiddish